سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی یکی از پیشرفته‌ترین و موثرترین روش‌های مهار و اطفاء حریق است که در محیط‌های مختلفی از جمله ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی استفاده می‌شود. این سیستم از گازهای بی خطر مانند گاز CO2، گاز هالون و یا گاز هالوکربن استفاده می‌کند که در صورت وقوع حریق، به صورت اتوماتیک فعال می‌شوند و آتش را خاموش می‌کنند.

یکی از مزایای اصلی سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی این است که عملکرد آن به صورت خودکار اتفاق می‌افتد، بدون نیاز به حضور انسان در محل. این به معنای این است که در صورت شناسایی حریق، سیستم به طور خودکار فعال می‌شود و بدون تأخیر، به مهار حریق می‌پردازد. علاوه بر این، استفاده از گازهای بی خطر منجر به کاهش خسارت به محیط زیست می‌شود و نسبت به سایر روش‌های اطفاء حریق مانند آب یا فوم، موثرتر و کارآمدتر است.

سرعت عمل این سیستم نیز بسیار بالاست، به‌طوری که به سرعت آتش را مهار می‌کند و باعث کاهش آسیب‌های جانی و مالی می‌شود. این سیستم قابلیت استفاده در محیط‌های مختلفی را دارد و می‌تواند در ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی نصب و استفاده شود.

با توجه به این موارد، سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی به عنوان یکی از بهترین و موثرترین روش‌های مهار و اطفا حریق در نظر گرفته می‌شود که علاوه بر کارایی بالا، باعث حفظ امنیت و سلامتی افراد و حفظ مالیات در محیط‌های مختلف می‌شود.

انواع سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک گازی از دو نوع اصلی تشکیل شده‌اند: گاز دی اکسید کربن (CO2) و گاز هالون. هر یک از این انواع سیستم دارای ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود هستند.

1. گاز دی اکسید کربن (CO2):

گاز دی اکسید کربن یا CO2، یک گاز بی‌رنگ، بی‌بو و بدون طعم است که از دو اتم اکسیژن و یک اتم کربن تشکیل شده است. این گاز در جو زمین وجود دارد و نقش مهمی در فرآیندهای زیستی دارد، اما موجودیت آن به صورت متوازن با سایر گازها از جمله اکسیژن در هوا مهم است.

در مواردی مانند سیستم‌های اطفاء حریق، CO2 به عنوان یک عامل اطفاء استفاده می‌شود. وقتی که CO2 به فشار معمولی محیط در دمای اتاق خنک ما اضافه می‌شود، به صورت مایع در اختیار ما قرار می‌گیرد. اما وقتی آن را تخلیه می‌کنیم، به سرعت به حالت گازی تبدیل می‌شود و فضا را پوشش می‌دهد، این خصوصیت آن را برای اطفاء حریق‌ها به عنوان یک عامل مناسب می‌سازد.

مقاله پیشنهادی :طریقه نصب دتکتور دودی زیتکس

 مزایا:

•  قابلیت تخلیه سریع و گسترش فوری در محیط: بدون نیاز به زمان برای انتشار، CO2 به سرعت در محیط منتشر می‌شود و به دلیل نسبت انبساط بالا، همه‌ی نقاط را به سرعت پوشش می‌دهد.
•  بدون اثرات مخرب بر روی محیط زیست: گاز CO2 در جو زمین وجود دارد و از زمینه‌های خاصی برای آلودگی محیط زیست با آثار مخرب مانند اثرات گلخانه‌ای یا تخریب لایه اوزون برخوردار نیست.
•  عدم نیاز به تمیزکاری محیط پس از استفاده: گاز CO2 بعد از انجام عملیات اطفا حریق، بدون ایجاد آثار باقی‌مانده، به سرعت از محیط تخلیه می‌شود.
•  عدم خطرات برق‌گرفتگی: این گاز غیر الکتریکی است و در صورت تماس با تجهیزات برقی، خطر برق‌گرفتگی و آسیب رسیدن به آنها وجود ندارد.

معایب:

•  احتمال بیهوشی یا مرگ در صورت غلظت بالای گاز: غلظت بالای CO2 در محیط می‌تواند منجر به بیهوشی یا حتی مرگ افراد شود.
•  احتمال تجدید اشتعال: به دلیل خنک کنندگی پائین گاز CO2، ممکن است آتش پس از تخلیه دوباره روشن شود.
•  وجود ذرات جامد در هنگام تخلیه: در هنگام تخلیه، ذرات جامد موجود در CO2 می‌توانند جرقه‌زنی کنند و خطر ایجاد جرقه و حریق جدید را افزایش دهند.

این سیستم‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در مکان‌هایی که نیاز به اطفای حریق سریع و بدون خطرات برق‌گرفتگی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

2.گاز های بی اثر:

گازهای بی اثر، یا به عبارت دیگر گازهای پاک، از جمله نوعی از گازهای بی‌ضرر هستند که برای اطفای حریق استفاده می‌شوند. این گازها، بدون ایجاد هیچ گونه اثرات مخرب بر محیط زیست و بدن انسان، می‌توانند آتش را مهار کرده و فرآیند اطفای حریق را بهبود بخشند.

مزایا:

• غیر سمی: این گازها بدون تولید هیچ گونه مواد سمی هستند و برای انسان‌ها بی‌خطر هستند.
• بی بو: آنها بدون تولید هیچ بوی نامطبوعی عمل می‌کنند که می‌تواند مزاحمت برای ساکنین محیط باشد.
• عدم تاثیر بر روی دید: این گازها بی‌رنگ هستند و بنابراین پس از تخلیه، دید را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند.
• عدم ترکیب با مواد دیگر: پس از عملیات اطفا حریق، هیچگونه باقیمانده‌ای در محیط باقی نمی‌ماند و نیازی به تمیزکاری محیط ندارد.
• عدم تخریب لایه اوزون: این گازها به لایه اوزون زمین تخریبی وارد نمی‌کنند.
• غیر رسانا و بدون خطرات برقی: آنها غیر رسانا هستند و بنابراین خطرات برق گرفتگی و آسیب دیدن تجهیزات برقی را ندارند.
• کمترین شوک حرارتی: تخلیه این گازها همراه با کمترین تغییرات دمایی ممکن صورت می‌گیرد، که این امر از اهمیت زیادی در جلوگیری از خسارات احتمالی محیطی و مواد محیطی است.

معایب:

• هزینه: نصب و نگهداری این سیستم‌ها هزینه‌بر است. از جمله هزینه‌هایی که باید در نظر گرفت، قیمت خود سیستم، نصب و آموزش، بازرسی و تعمیر و نگهداری دوره‌ای است.
• نیاز به فنی متخصص: برای نصب، تعمیر و بازرسی این سیستم‌ها نیاز به فنی‌های متخصص و متعهد است که این ممکن است باعث افزایش هزینه وابسته به متخصصان شود.
• خطرات مربوط به انسان: اگر فردی در محدوده تخلیه گاز حضور داشته باشد، ممکن است باعث بیهوشی یا مشکلات تنفسی شود.
• نیاز به سیستم هشدار دهنده دقیق: برای جلوگیری از خطرات ناشی از حضور گازهای بی اثر، نیاز به سیستم‌های هشدار دهنده دقیق و موثر است.
• تأثیرات زیست محیطی: هرچند این گازها اغلب به عنوان بی‌ضرر شناخته می‌شوند، اما در صورت تخلیه در مقادیر بیش از حد ممکن است تأثیراتی بر روی محیط زیست داشته باشند، به ویژه اگر تخلیه نادرست صورت گیرد.

عملکرد سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

عملکرد سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی با استفاده از گاز دی اکسید کربن یا گاز هالوژن بر اساس دو اصل اصلی عمل می‌کند:

1. کاهش اکسیژن : یکی از اصول اساسی این سیستم‌ها، کاهش مقدار اکسیژن موجود در فضای سوختنی است. وقتی که گاز اطفاء حریق (مثل دی اکسید کربن یا گازهای بی اثر) به فضای مورد نظر تخلیه می‌شود، اکسیژن در آنجا کاهش می‌یابد. این کاهش اکسیژن باعث می‌شود که آتش نتواند به اندازه کافی سوختنی داشته باشد و خاموش شود.

2. خفه کردن آتش : با کاهش مقدار اکسیژن و همچنین تخلیه گاز، آتش خفه شده و فرآیند احتراق متوقف می‌شود. این فرآیند خفه کردن آتش به دلیل کاهش اکسیژن و عدم تأمین اکسیژن مورد نیاز برای ادامه احتراق اتفاق می‌افتد.

در مرحله اول، سنسورهای تشخیص حریق به وقوع آتش سوزی حساس هستند و آگاه می‌شوند. سپس، سیستم اطفاء حریق به صورت اتوماتیک فعال می‌شود و گازها از طریق لوله‌کشی‌های مخصوص به نواحی خطرناک تخلیه می‌شوند. این گازها سریعاً اکسیژن را از محیط کم می‌کنند و به این ترتیب آتش را خفه می‌کنند، به همین دلیل به آنها سیستم‌های خفه‌کننده آتش هم گفته می‌شود.

اجزاء سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

این سه بخش اصلی به صورت زیر عمل می‌کنند:

منبع یا سیلندر: این بخش حاوی گاز اطفاء حریق است. در سیلندرهای این سیستم‌ها، گازی مانند دی‌اکسید کربن یا گازهای بی‌اثر ذخیره می‌شود. سیلندرها معمولاً با فشار بالا و در شرایط امن نگهداری می‌شوند تا در صورت نیاز، گاز به صورت اتوماتیک تخلیه شود.

لوله و نازل: این بخش مسئول انتقال گاز از سیلندر به محل آتش سوزی است. لوله‌ها و نازل‌ها به صورت شبکه‌ای در ساختمان یا فضا نصب می‌شوند تا گاز به نقاط مختلف توزیع شود. نازل‌ها در نقاط استراتژیک مانند سقف یا دیوارها قرار می‌گیرند تا گاز به طور یکنواخت در فضا منتشر شود.

راه انداز سیستم اطفاء حریق: این بخش شامل تجهیزاتی است که فرایند تخلیه گاز را کنترل می‌کنند. این تجهیزات شامل سنسورها، کنترل‌کننده‌ها، و شیرها می‌شود که به صورت اتوماتیک یا دستی فعال‌سازی و کنترل تخلیه گاز را انجام می‌دهند.

کاربرد سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

به طور کلی، سیستم‌ اطفاء حریق گازی در اکثر محیط‌هایی که استفاده از آب یا فوم به دلیل آسیب‌رسانی به تجهیزات یا محتویات ممکن است موردنظر نمی باشد، مورد استفاده قرار می‌گیرند. در زیر تعدادی از موارد کاربردی این سیستم‌ها را می‌توان ذکر کرد:

1. اتاق برق و کنترل: در مکان‌هایی که تجهیزات الکتریکی حساس مانند ترانسفورماتورها و تجهیزات کنترلی قرار دارند و استفاده از آب مناسب نیست، سیستم‌های اطفاء حریق گازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

2. مراکز دیتا و سرور: در ساختمان‌هایی که مراکز داده و سرورهای حیاتی برای فعالیت‌های شبکه‌ای وجود دارند، حفاظت از تجهیزات در برابر خطر حریق از اهمیت بالایی برخوردار است و سیستم‌ اطفاء حریق اتوماتیک گازی در اینجا به کار می‌روند.

3. مراکز تصویربرداری: در مراکز تصویربرداری مانند استودیوهای تلویزیونی، سینماها و سایر مکان‌هایی که دارای تجهیزات حساس تصویربرداری هستند، استفاده از سیستم‌ اطفاء حریق اتوماتیک گازی مناسب است.

4. موزه: در موزه‌ها که اغلب دارای محتویات با ارزش تاریخی، هنری و فرهنگی هستند، حفاظت در برابر آتش سوزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و سیستم‌های اطفاء حریق گازی می‌توانند تا حد زیادی خطر حریق را کاهش دهند.

5. مرکز ابزار دقیق: در مکان‌هایی که ابزارها و تجهیزات دقیقی مانند آزمایشگاه‌ها یا مراکز تحقیقاتی وجود دارند، حفاظت در برابر آتش سوزی از اهمیت بالایی برخوردار است و سیستم‌های اطفاء حریق گازی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6. بایگانی اسناد و کتابخانه: در بایگانی‌ها و کتابخانه‌ها که دارای اسناد و کتب باارزشی هستند و استفاده از آب مناسب نیست، سیستم‌های اطفاء حریق گازی برای حفاظت از محتویات استفاده می‌شوند.

7. موتورخانه: در مکان‌هایی که موتورها و دستگاه‌های حساس صنعتی وجود دارند، از جمله موتورخانه‌ها، استفاده از سیستم‌های اطفاء حریق گازی به منظور جلوگیری از آسیب به تجهیزات اساسی است.

سیستم‌ اطفاء حریق گازی در این موارد و بسیاری دیگر از محیط‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا از خسارات ناشی از آتش‌سوزی جلوگیری کنند.

مزایای سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

• باقیماندن مواد مصرفی: پس از انجام عملیات اطفاء حریق، مواد باقیمانده در کپسول قابلیت مصرف مجدد دارند.
• شارژ سالیانه: نیاز به شارژ سالانه فقط زمانی است که مواد در کپسول به طور کامل تمام شوند.
• بدون خطر: گازهای مورد استفاده در سیستم اطفاء حریق گازی بدون خطر برای انسان‌ها هستند و امکان ترکیب با سایر گازها را ندارند.
• پایداری خصوصیت: گازهای داخل کپسول با گذشت زمان خاصیت خود را از دست نمی‌دهند و عملکرد آن‌ها پایدار است.
• سرعت عمل: عملیات اطفاء حریق با سرعت بسیار بالا انجام می‌شود که از گسترش آتش به سرعت جلوگیری می‌کند.
• عدم پسماند: پس از انجام عملیات اطفاء حریق، هیچ پسماندی در محیط باقی نمی‌ماند.
• انعطاف‌پذیری در طراحی: این سیستم‌ها قابلیت انطباق با نیازهای مختلف و انواع مختلف محیط‌ها را دارند.
• هزینه کم: هزینه‌ی خرید، نصب و تعمیر سیستم اطفاء حریق گازی نسبتاً کمتر از سایر روش‌های اطفاء حریق است.
• عدم اثر مخرب بر محیط زیست: سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی هیچ اثر مخربی بر محیط زیست و لایه ازون ندارد و از نظر زیست محیطی امن می‌باشد.

مقایسه سیستم اطفاء حریق گازی و آبی

سیستم‌ اطفاء حریق گازی و آبی هر دو از ابزارهای اساسی برای مهار و خاموش کردن آتش هستند، اما هرکدام ویژگی‌ها و مزایایی دارند که در مکان‌ها و شرایط مختلفی مناسب هستند. سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی با سرعت بسیار بالایی که آتش را در عرض چند ثانیه مهار می‌کند، در مواردی از جمله موزه‌ها و کتابخانه‌ها که استفاده از آب می‌تواند به تجهیزات و محیط آسیب برساند، مناسب است. همچنین پس از اطفاء حریق با این سیستم، نیازی به تمیزکاری طولانی محیط نیست و محیط قابل استفاده می‌ماند.

از طرفی، سیستم اطفا حریق آبی، اگرچه برای مهار آتش حرفه‌ای است، اما سرعت عمل کمتری نسبت به سیستم گازی دارد و ممکن است به تجهیزات و محیط خسارت برساند. در نتیجه، انتخاب بین این دو سیستم باید با توجه به نیازها و شرایط مختلف مکانی انجام شود.

اما بهتر است توجه داشته باشید که این مقایسه‌ها تا حدودی به شرایط خاص محیطی و نیازهای امنیتی هر مکان بستگی دارد، بنابراین قبل از انتخاب نوع سیستم اطفاء حریق، بهتر است با یک متخصص ایمنی و اطفاء حریق مشورت کنید.

قیمت سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

قیمت سیستم‌های اطفاء حریق اتوماتیک گازی متناسب با چندین عامل متفاوت است که هرکدام تأثیر مختلفی بر قیمت نهایی دارند. اولین عامل مهم، نوع گاز استفاده شده است. انواع مختلفی از گازها برای اطفاء حریق استفاده می‌شوند، هرکدام دارای ویژگی‌ها و کارایی‌های خاصی هستند که تأثیر مستقیمی بر قیمت دارند. همچنین، کیفیت و برند سیستم نیز از جمله عوامل تأثیرگذار هستند؛ سیستم‌هایی که از برندهای معتبر و با کیفیت استفاده می‌کنند ممکن است قیمت بالاتری داشته باشند.

ویژگی‌ها و مزایای خاصی که یک سیستم دارد نیز از جمله عوامل تعیین‌کننده قیمت است. همچنین، مساحت محیطی که نیاز به پوشش دارد و نوع و تعداد سنسورها و لوله‌های مورد نیاز نیز بر قیمت تأثیرگذار است. در نهایت، خدمات پس از فروش مانند تعمیرات و پشتیبانی نیز می‌توانند قیمت نهایی را تحت تأثیر قرار دهند. برای انتخاب بهترین سیستم، توجه به جزئیات فنی، استانداردها، و اعتبار برند مورد نظر از اهمیت بالایی برخوردار است تا از کیفیت و عملکرد مطلوب سیستم اطفاء حریق گازی اطمینان حاصل شود.